Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει στην πολιτική της ιδιωτικοποίησης του νερού, παρά το γεγονός ότι έχει απέναντί της τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου, αλλά και το Συμβούλιο της Επικρατείας, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους διεθνείς οργανισμούς και τη διεθνή εμπειρία.
Η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου με το οποίο οι αρμοδιότητες για τη διαχείριση του νερού της ύδρευσης από τις ΔΕΥΑ μεταφέρονται στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, θεωρείται από όλους ότι υποκρύπτει την απαρχή της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου αγαθού.
Η κυβέρνηση βέβαια ισχυρίζεται ότι το πολυνομοσχέδιο δεν ιδιωτικοποιεί το νερό, αλλά απλώς μεταφέρει τις αρμοδιότητες διαχείρισής του στη Ρυθμιστική Αρχή για λόγους καλύτερης και αποδοτικότερης λειτουργίας.
Όμως, ποιος είναι ο ρόλος μιας Ρυθμιστικής Αρχής, αν όχι να ρυθμίζει την αγορά; Και αν είναι έτσι, τι σχέση έχει με την ελεύθερη αγορά ένα δημόσιο και κοινωνικό αγαθό όπως το νερό;
Όσον αφορά στο ΣτΕ, η απόφαση – σταθμός του Φεβρουαρίου του 2022, με την οποία κατοχυρώνεται ο δημόσιος έλεγχος στο νερό και απαιτείται η επιστροφή των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ από το Υπερταμείο στο Δημόσιο, καθώς και η πρόσφατη γνωμοδότηση της Επιτροπής Συμμόρφωσής του, με την οποία κρίνεται ότι η κυβέρνηση δεν συμμορφώθηκε με τις δικαστικές αποφάσεις, αποτελούν το νομικό οπλοστάσιο της διεκδίκησης της επιστροφής της κυβέρνησης στη νομιμότητα, που θέλει το νερό να παραμένει δημόσιο αγαθό και να βρίσκεται σε δημόσια διαχείριση.
Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στους διεθνείς οργανισμούς, έχουν πολύ ψηλά στην ατζέντα τους τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα του νερού, όπως και την εφαρμογή των αρχών της αειφορίας για τη δημόσια διαχείρισή του.
Ως προς την ευρωπαϊκή και τη διεθνή εμπειρία τέλος, αυτή δεν αφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων. Καθώς διαψεύδει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο όσους εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το νερό τυγχάνει αποδοτικότερης διαχείρισης όταν βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών.
Η ιστορική εμπειρία είναι αποκαλυπτική όσον αφορά στη διαχείριση του νερού.
180 ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και το Παρίσι και το Βερολίνο, που είχαν ιδιωτικοποιηθεί στη δεκαετία του 1990, επέστρεψαν σε δημόσιο ή σε δημοτικό χαρακτήρα, καθώς ο ιδιωτικός τομέας αποδείχθηκε στην πράξη αναποτελεσματικός ως προς τη διαχείριση και δυσανάλογα ακριβός ως προς τις χαμηλές υπηρεσίες που προσέφερε στους πολίτες.
Γιατί όμως το πόσιμο νερό είναι δημόσιο αγαθό και οφείλει να παραμείνει σε δημόσια διαχείριση;
Πρόκειται για ιδεοληψία, συνδέεται με την αποτυχία των νεοφιλελεύθερων ιδιωτικοποιήσεων των δημόσιων υπηρεσιών γενικώς ή πρόκειται για μια ανάγκη που πηγάζει από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του νερού;
Η απάντηση έρχεται αβίαστα, αν σκεφτεί κανείς ότι το νερό είναι ένα αγαθό που συντηρεί την ίδια τη ζωή. Που σημαίνει ότι αν αυξηθεί η τιμή του, όσοι δεν έχουν δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε αυτό δεν θα το στερηθούν απλώς, όπως ενδεχομένως θα στερούνταν ένα οποιοδήποτε ποτό που περνά από τη διαδικασία της αγοράς, όπως τα αναψυκτικά, την μπίρα ή τα αλκοολούχα.
Όποιος δεν έχει πρόσβαση σε επαρκή ποσότητα καθαρού νερού δεν μπορεί να επιβιώσει. Και όπως είναι κατανοητό, η ανθρώπινη ζωή δεν αγοράζεται και δεν πουλιέται. Που σημαίνει ότι η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να υπακούει στο νόμο ζήτησης και προσφοράς που ισχύει στην ελεύθερη αγορά.
Ένα νόμο που θέλει την τιμή ενός αγαθού να αυξάνει, όταν αυξάνει η ζήτησή του στην αγορά.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι αδύναμοι οικονομικά που δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τη συνέπεια της αύξησης της ζήτησης του νερού, απλώς δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν.
Μόνο η δημόσια διαχείριση του νερού εγγυάται την ασφαλή και σε επαρκείς ποσότητες διάθεση του νερού σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης.
Υπάρχει όμως και ένας ακόμη λόγος, πέραν του ισότιμου δικαιώματος όλων των ανθρώπων στη ζωή, για τον οποίο το νερό είναι και πρέπει να παραμείνει σε δημόσιο χαρακτήρα.
Το νερό χαρακτηρίζεται διεθνώς σήμερα ως αγαθό σε ανεπάρκεια.
Τα ισοζύγια προσφοράς και ζήτησης του νερού στον πλανήτη έχουν διαταραχθεί και το νερό στερεύει. Γιατί όσο κι αν φαίνεται ότι το νερό ανανεώνεται στη φύση, η ανανέωση αυτή είναι χρονικά, χωρικά και ποσοτικά περιορισμένη. Μια και το νερό ανανεώνεται στο πλαίσιο του ετήσιου υδρολογικού κύκλου, εντός της υδρολογικής λεκάνης και σε περιορισμένες ποσότητες, που έχουν να κάνουν με τα κλιματικά και μετεωρολογικά δεδομένα.
Αν συνυπολογιστεί επιπλέον σε αυτό και η κλιματική κρίση, η οποία επιδεινώνει με τα ακραία φαινόμενα και την αύξηση της θερμοκρασίας τη διαθεσιμότητα του νερού, τότε γίνεται αντιληπτό γιατί το νερό ανανεώνεται πλέον με ρυθμούς πιο αργούς από τη ζήτησή του.
Έξι φορές αυξήθηκε η ζήτηση του νερού τα τελευταία 80 χρόνια, την ώρα που η φυσική προσφορά του μειώνεται διαρκώς.
Η παρατήρηση αυτή καθιστά ύψιστη προτεραιότητα στις μέρες μας τη διαχείριση της ζήτησης του νερού. Που ισοδυναμεί με δραστική προσπάθεια για την εξοικονόμησή του.
Όμως βασικός νόμος της αγοράς, όπως είναι γνωστό από την επιστήμη της Οικονομίας, είναι η κερδοφορία. Που σημαίνει ότι ένας ιδιώτης που διαχειρίζεται το νερό, πρέπει να επιδιώκει την αύξηση του κύκλου των εργασιών της επιχείρησής του, την αύξηση δηλαδή των ποσοτήτων νερού προς πώληση, ως βασική προϋπόθεση για την καθόλα θεμιτή κερδοφορία.
Επειδή αυτή η ιδιότητα, στην περίπτωση του νερού, έρχεται σε απόλυτη αντίφαση με την ανεπάρκειά του, η προσπάθεια των ιδιωτών που διαχειρίζονται νερό για κερδοφορία θα πρέπει να περιοριστεί στην αύξηση της μοναδιαίας τιμής του, καθώς και στη μείωση των δαπανών για τη συντήρηση των δικτύων και τη βελτίωση των υπηρεσιών.
Αυτή είναι η κύρια αιτία της αποτυχίας της ιδιωτικοποίησης του νερού, όπου κι αν αυτή συνέβη.
Η αναγκαστική αύξηση της τιμής του από τους ιδιώτες, σε συνδυασμό με την επιδείνωση των υπηρεσιών συντήρησης και λειτουργίας των δικτύων, υποχρεώνει παντού την επιστροφή του νερού σε δημόσια ή δημοτική διαχείριση.
Το νερό λοιπόν, ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό, αναγκαίο για τη συντήρηση της ζωής, αλλά και ως αγαθό σε ανεπάρκεια, η διαθεσιμότητα του οποίου είναι περιορισμένη, δεν μπορεί να υπακούσει στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης που ισχύουν στην ελεύθερη αγορά.
Γι΄αυτό το νερό της ύδρευσης δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει εμπορικό αγαθό και γι’ αυτό και η διαχείρισή του δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ιδιωτική.
Πρέπει να παραμείνει σε δημόσιο χαρακτήρα, καθώς η διατήρηση της ζωής, της οποίας απαραίτητο στοιχείο είναι το νερό, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα κάθε πολιτικού και ιδεολογικού συστήματος.
Πηγή: https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/giati-nero-einai-kai-prepei-na-parameinei-dimosio-agatho
