Η ενεργειακή κρίση που πλήττει την Ευρώπη επιδεινώνεται πολύ στην Ελλάδα. Κύρια αιτία η απουσία ελέγχων και μέτρων ρύθμισης της ολιγοπωλιακής ενεργειακής αγοράς, η οποία πλήττεται από κερδοσκοπικές ανατιμήσεις.
Το αποτέλεσμα αυτής της παθογένειας της ελληνικής Οικονομίας είναι οι ακριβότερες τιμές για το ρεύμα και τη βενζίνη στη χώρα μας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι κερδοσκοπικές ανατιμήσεις στην ενέργεια, με τη σειρά τους, προκαλούν αλυσιδωτές αυξήσεις σε μια σειρά από προϊόντα πρώτης ανάγκης.
Η κατάσταση επιδεινώνεται για τους καταναλωτές, καθώς οι ανατιμήσεις δεν συνοδεύονται από μείωση της φορολογίας στην ενέργεια και τα προϊόντα πρώτης ανάγκης.
Ο αυξημένος πληθωρισμός για το μεγαλύτερο διάστημα της φετινής χρονιάς ως προς τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους είναι η απόδειξη των στρεβλώσεων και των παθογενειών της ελληνικής οικονομίας.
Επιπλέον, σε μια αγορά που πλήττεται από κερδοσκοπικές κινήσεις, η απροθυμία φορολόγησης των υπερκερδών των μεγάλων ενεργειακών επιχειρήσεων προκαλεί αίσθημα αδικίας και εύλογες αντιδράσεις.
Οι αντιδράσεις οξύνονται σε μια χώρα που, σύμφωνα με τη Eurostat, καταλαμβάνει την πέμπτη θέση από το τέλος μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ως προς το ύψος των αμοιβών των εργαζομένων. Οι οποίες στην Ελλάδα παραμένουν σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, χαμηλότερα του 50% των αντίστοιχων μέσων ευρωπαϊκών.
Κι ακόμη, οι κοινωνικές αντιδράσεις εύλογο είναι να παίρνουν διαστάσεις σε μια χώρα που σύμφωνα και πάλι με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, καταλαμβάνει την τρίτη θέση από το τέλος μεταξύ των ευρωπαϊκών, όσον αφορά στην απειλή της φτώχειας. Με το 28,5% του πληθυσμού της χώρας μας να πλήττεται ήδη από το φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Η ελληνική Οικονομία σήμερα γίνεται σαφές ότι δεν χαρακτηρίζεται από συνθήκες ομαλής λειτουργίας, καθώς ταλανίζεται από παθογένειες που προκαλούν αδικίες στο κοινωνικό σώμα.
Η οικονομικά αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη πολιτική αντιμετώπισης των παθογενειών της Οικονομίας σε συνθήκες ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης, είναι η πολιτική που εφαρμόζουν με επιτυχία τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε. Τα οποία, αδιακρίτως από το αν κυβερνώνται από νεοφιλελεύθερους ή από σοσιαλδημοκράτες και ανεξάρτητα από το αν έχουν πολύ υψηλότερες αμοιβές για τους εργαζομένους από τη χώρα μας, προχώρησαν σε μια σειρά από επιτυχείς παρεμβάσεις.
Μεταξύ των οποίων η ρύθμιση των ενεργειακών αγορών και ο περιορισμός της κερδοσκοπίας, η συγκράτηση των τιμών της ενέργειας και των τιμών των λοιπών προϊόντων και η καταπολέμηση της ακρίβειας, η μείωση της υψηλής φορολογίας της ενέργειας και των προϊόντων μεγάλης κατανάλωσης, καθώς και η φορολόγηση των υπερκερδών των ενεργειακών ομίλων και η δίκαιη διανομή των φόρων υπέρ των καταναλωτών.
Για να επιτύχουν το στόχο της ρύθμισης της ενεργειακής αγοράς, τα κράτη που είχαν ιδιωτικοποιήσει τις κάποτε δημόσιες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού τους, όπως η Γαλλία, τις επανακρατικοποίησαν. Στην ίδια κατεύθυνση άλλα κράτη, όπως η Γερμανία, εθνικοποίησαν ιδιωτικούς ενεργειακούς κολοσσούς.
Στην Ελλάδα, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν εφαρμόστηκε κανένα μέτρο ούτε στην κατεύθυνση της καταπολέμησης των παθογενειών της Οικονομίας, ούτε σε εκείνη της αποκατάστασης των αδικιών της οικονομικής πολιτικής. Η μόνη πολιτική που εφαρμόζεται με συνέπεια, είναι η επιδοματική.
Επιδόματα για το ρεύμα, επιδόματα για τη βενζίνη, επιδόματα για τη θέρμανση και τώρα επιδόματα και για τα τρόφιμα.
Μόνο που η επιδοματική πολιτική δεν θεραπεύει καμία παθογένεια της Οικονομίας, δεν περιορίζει την κερδοσκοπία και την αισχροκέρδεια, δεν αντιμετωπίζει την ακρίβεια, δεν αποκαθιστά καμία στρέβλωση της Αγοράς και βέβαια δεν αποζημιώνει τις απώλειες των καταναλωτών.
Η πλήρης παθογενειών και στρεβλώσεων υπέρ των μεγάλων συμφερόντων ελληνική Οικονομία παραμένει χωρίς καμία ευνοϊκή ρύθμιση μετά τη χορήγηση των επιδομάτων. Το μόνο που συμβαίνει είναι ότι ένα μικρό μέρος των υπερκερδών των μεγάλων επιχειρήσεων χορηγείται σαν επίδομα σε κάποιους δικαιούχους. Οι οποίοι το επιστρέφουν και πάλι στις μεγάλες επιχειρήσεις, πληρώνοντας με αυτό μέρος των οφειλών τους στους λογαριασμούς της ενέργειας και μέρος των λογαριασμών που πληρώνουν έναντι της κατανάλωσης που κάνουν στις επιχειρήσεις τροφίμων.
Και όλα αυτά ενώ η πηγή των επιδομάτων, η φορολόγηση των μεγάλων κερδοφόρων επιχειρήσεων, παραμένει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα των πραγματικών τους υπερκερδών.
Γι’ αυτό και η επιδοματική πολιτική ενισχύει το αίσθημα της αδικίας των πολιτών, που βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται, την ώρα που η οικονομική ολιγαρχία θησαυρίζει σε βάρος τους.
Το food pass ή αλλιώς market pass που υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός για τους έξι και μόνο προεκλογικούς μήνες που ακολουθούν, έχει όλα τα μειονεκτήματα μιας επιδοματικής πολιτικής που δεν λύνει κανένα από τα μεγάλα προβλήματα και δεν αποκαθιστά σε κανένα βαθμό τις αδικίες της οικονομικής πολιτικής. Για τους εξής λόγους:
- Για να πάρει κάποιος που ζει μόνος το ελάχιστο επίδομα των 22 ευρώ το μήνα, πρέπει πρώτα να έχει ήδη πληρώσει λογαριασμούς τροφίμων αξίας τουλάχιστον 220 ευρώ. Για το πως είναι δυνατόν χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι των 700 ευρώ το μήνα, που έχουν να πληρώσουν επιπλέον και νοίκι και λογαριασμούς και άλλα έξοδα, να μπορούν να πληρώνουν μόνο για τρόφιμα τουλάχιστον 220 ευρώ, δεν απασχόλησε κανέναν. Ούτε βέβαια απασχόλησε κανένα το γεγονός ότι τα 22 ευρώ το μήνα που θα επιστραφούν σε έναν χαμηλόμισθο δεν κάνουν ούτε για… ζήτω.
- Το επίδομα τροφίμων δεν το δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι που υφίστανται τις συνέπειες της ακρίβειας και του πληθωρισμού, αλλά μόνο κάποιοι, οι πλέον χαμηλόμισθοι εξ αυτών.
- Η συνολική δαπάνη που διατίθεται για το χαμηλό αυτό επίδομα είναι πολύ μικρότερη από τα πραγματικά υπερκέρδη των διυλιστηρίων, που αποτελούν την πηγή χρηματοδότησής του. Που σημαίνει ότι το αίσθημα της αδικίας μιας οικονομικής πολιτικής που κάνει τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους, παραμένει ακέραιο.
- Εδώ και 1,5 χρόνο, με την ακρίβεια στο… Θεό και τον πληθωρισμό να τρέχει με ρυθμούς πάνω από το 10%, πληρώσαμε τα μαλλιά της κεφαλής μας στις ανατιμήσεις των τροφίμων, χωρίς καμία αναπροσαρμογή στις αμοιβές μας και χωρίς να αποζημιωθούμε στο παραμικρό. Για να πάρουμε πίσω την καινούργια χρονιά και μόνο για έξι μήνες, το μόλις 10% των δαπανών που θα κάνουμε για τρόφιμα. Αυτό το λες και κοροϊδία…
- Το πολυδιαφημισμένο food pass χορηγείται μόνο για τους έξι προεκλογικούς μήνες. Οπότε φέρει επιπλέον των άλλων και το βάρος του προπατορικού αμαρτήματος των μικροπολιτικών σχεδιασμών και των προεκλογικών παροχών.
Η μόνη πολιτική που θα μπορούσε, πράγματι, να θεραπεύσει τις παθογένειες της Οικονομίας σε συνθήκες ενεργειακής κρίσης, είναι η πολιτική της ρύθμισης των αγορών, προκειμένου να ελεγχθεί η ακρίβεια, να περιοριστούν οι ανατιμήσεις και να καταπολεμηθούν η κερδοσκοπία και η αισχροκέρδεια.
Κι ακόμη, η μόνη πολιτική που μπορεί να αποκαταστήσει τις αδικίες είναι η δραστική μείωση της φορολογίας των ειδών πρώτης ανάγκης και η φορολόγηση των μέχρι τώρα υπερκερδών των επιχειρήσεων που κερδοσκοπούν σε βάρος των καταναλωτών.
Και τέλος, η μόνη πολιτική που ανακτά την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και τους θωρακίζει απέναντι στην κρίση είναι η ενίσχυση των αμοιβών τους στα επίπεδα των ευρωπαϊκών και η τιμαριθμική αναπροσαρμογή τους για να αποκατασταθούν οι απώλειες από τον πληθωρισμό.
Αλλά αυτή είναι μια πολιτική που δεν φαίνεται να ενδιαφέρει τους κυβερνώντες, μια και ο τελικός της αποδέκτης δεν είναι αποκλειστικά οι προνομιούχοι της οικονομικής ολιγαρχίας.
